۹خرداد؛ روز فتح اورست
? در ۲۹ می سال ۱۹۵۳ میلادی، اورست، سِر ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی نخستین انسان‌هایی بودند که توانستند قله اورست را فتح کنند و نام خود را در تاریخ ثبت کنند.
قبل از فتح قله‌ی اورست برای اولین بار، گروهها و افراد دیگری برای صعود به قله‌ی این کوه تلاش کرده بودند و حتی جان خود را بر سر این راه گذاشتند. در سال ۱۹۵۱ میلادی شیپتن، کوهنورد انگلیسی راهی از جنوب این کوه کشف نمود که صعود بر این قله را ممکن کرد. سال بعد از آن نیز هیئت کوهنوردان سوئیسی تا ارتفاع ۸۶۰۰ متری صعود کردند.
ماجرای این فتح بزرگ زمانی آغاز شد که در سال ۱۹۵۳ گروهی از کوه نوردان فرا خوانده شدند تا با حمایت امپراطوری بریتانیا و به رهبری کلنل جان هانت شانس خود برای صعود به قله اورست بیازماید. ادموند هیلاری و نورگای هم یکی از اعضای همین گروه اعزامی بودند. این تیم اعزامی بریتانیایی با ۱۴ کوهنورد و ۳۵۰ باربر عازم اورست شدند، در آن زمان بهترین کفش ها و لباس های کوهنوردی و … در اختیار گروه قرار گرفته بود تا هیچ کمبودی چه از نظر اقتصادی و چه از نظر غذایی و… نداشته باشند . بعد از روز ها تلاش و کوهنوردی‌های بسیار دو تن از اعضا گروه که بیش ترین شانس برای صعود به قله را داشتند و همگان این دو نفر را از اولین فاتحان اورست می دانستند پس از رسیدن به قله ی جنوبی به دلیل کمبود اکسیژن از ادامه ی راه خودداری نمودند و شانس به هیلاری و نورگای رجوع کرد و دو روز بعد هیلاری ۳۳ ساله همراه با نورگای پای بر قله گذاشتند. جرج لووه عکاس و مستند ساز که خود از اعضای این تیم به شمار می رفت با دوربینش توانست این فتح بزرگ را به تصویر بکشد؛ او آخرین بازمانده فتح بزرگ بود که سال گدشته از دنیا رفت.
این قله با ۸۸۴۸ متر ارتفاع در سلسله کوههای هیمالیا و در کشور نپال قرار دارد. پس از فتح قله اورست در ۲۹ می ۱۹۵۳، گروههای کوهنورد دیگری از سایر کشورها نیز توانستند به قله کوه دست یابند و آن را فتح کردند. با این همه، بلندترین قلّه‌ی سلسله کوههای هیمالیا به نام «جورج اورست» نقشهبردار انگلیسی که در سال ۱۸۶۶ میلادی درگذشت، نامیده شده است. وی در سال ۱۸۴۱ موفق به کشف قله‌ی این کوه شده بود، اما علی‌رغم ۸ بار صعود به قلل هیمالیا، نتوانست به قلهای که خود کشف نموده بود، صعود کند.
در سال ۱۸۵۶ میلادی، در طرح نقشه‌برداری مثلثاتی بزرگ هند، برای اولین بار ارتفاع قله اورست که در آن زمان با نام قله‌ی ۱۵ شناخته می‌شد، به مقدار ۸۸۴۰ متر گزارش شد. در همین سال، نام انگلیسی رسمی اورست توسط انجمن سلطنتی جغرافیا بنابر توصیه‌نامه «اندرو واگ»، رئیس وقت ممیزی بریتانیا در هندوستان انتخاب شد. واگ نمی‌توانست یک نام محلی و عمومی را پیشنهاد کند، چرا که در آن زمان امکان دسترسی افراد بیگانه به تبت و نپال وجود نداشت. با این حال، نام «چامولونگما» برای قرون متمادی در میان تبتی‌ها و نپالی‌ها رایج بود.
قله‌ی اورست توجه بسیاری از کوهنوردان در تمام رده‌ها را جلب کرده است. از کوهنوردان حرفه‌ای و مجرب تا کوهنوردان مبتدی که مایل به پرداخت مبالغ قابل توجهی هستند تا توسط کوهنوردان حرفه‌ای راهنمایی شوند و صعودی کامل و موفقیت‌آمیز را رقم بزنند. با وجودی که مسیر استاندارد صعود این کوه، حاکی از عدم احتیاج به تجهیزات و حربه‌های حرفه‌ای و دشوار است، عوامل خطرآفرین طبیعی از قبیل بیماری ارتفاع، بادهای شدید و آب و هوای نامطلوب نیز وجود دارند.تا انتهای فصل کوهنوردی سال ۲۰۰۷، ۳۶۷۹ صعود به قله از سوی ۲۴۳۶ نفر انجام گرفت. بر طبق آمار ثبت شده، اورست جان ۲۱۰ نفر را گرفته است که علاوه بر آن هشت نفر نیز بر اثر طوفانی شدید در سال ۱۹۹۶ جان خود را از دست دادند.
اورست کوهی است که قله‌ی آن بیشترین ارتفاع از سطح آب‌های آزاد را داراست. با این حال کوه‌هایی دیگری نیز وجود دارند که مدعی لقب «بلندترین قله‌های زمین» هستند. کوه مانو کیا در هاوایی، کوهی است که اگر ارتفاع آن از پایه‌ی آن اندازه‌گیری شود، بلندترین قله‌ی زمین خواهد بود. ارتفاع آن از پایه به ۱۰۲۰۰ متر می‌رسد، با وجودی که تنها ۴۲۰۵ متر از آن بالاتر از سطح دریا می‌باشد.
همچنین به دلیل شکل خاص کره زمین، شعاع کره‌ی زمین در استوا بیشترین مقدار است. آتشفشان چیمبورازو در اکوادور، آمریکای جنوبی فقط یک درجه با استوا فاصله دارد در حالی‌که این مقدار برای اورست ۲۸ درجه است. فاصله قله «چیمبورازو» از مرکز زمین ۶۳۸۴٫۴ کیلومتر است و این فاصله برای اورست ۶۳۸۲٫۳ کیلومتر است که دقیقاً ۲۱۶۸ متر از اورست بیشتر است.
کوهنوردان منبع کسب درآمد توریستی قابل توجهی برای کشور نپال هستند. دولت این کشور تمامی کوهنوردان را مستلزم به پرداخت مبلغ زیادی برای دریافت جواز صعود می‌کند که این مبلغ چیزی در حدود ۲۵ هزار دلار آمریکا به ازای هر نفر می‌باشد.
